Kızılcık bitkisi Demir Çağı’ndan beri bilinen çok eski ve faydalı bir meyvedir. Kızılcık antik çağlardan günümüze popüler bir evde tedavi yöntemi oldu ve gut, romatizma, ishal, kabızlık, ateş, cilt enfeksiyonları, egzama başta olmak üzere pek çok problemde kullanılır olmuştur.
Kızılcığım yaklaşık 150 türü bulunmaktadır. Cinsine göre meyveler yaz başı ve sonbahar ortalarına kadar hasat edilebilir. Meyveler kırmızımsı-siyah renklidir ve meyve suyu, reçel ya da marmelat olarak kullanılır.
Kızılcığın içinde bulunan ve rengini veren antosiyaninler mesane ve idrar yolu enfeksiyonlarını engeller ayrıca ishali hafifletir. Kızılcığa ekşi tadını veren malik, kuinik ve sitrik asitler böbrek taşlarını engeller.
Kızılcık vitamin ve minerallerin zengin bir kaynağıdır. A, C vitaminleri ile karoten, tiamin, riboflavin, niasin, kalsiyum, magnezyum, fosfor, bakır, kükürt, demir ve iyot içerir. Güçlü antioksidan özelliği ile soğuk algınlığı- grip başta olmak üzere bağışıklık sistemi sorunlarında yardımcı olur ve bağışıklığı güçlendirir. Bol miktarda lif içeriği ile sindirimi kolaylaştırır ve özellikle zayıflama diyetlerinde tokluk hissini arttırır.
İdrar yolu enfeksiyonlara için mükemmel bir ilaçtır. Gerek soğuk algınlığı, gerekse cinsel ilişki nedeni ile bulaşan enfeksiyonlarda, diyafram ya da kondom gibi ürün kullanımından doğan alerjilerde yardımcıdır.
Kızılcık suyunu içmek tedaviye yardımcı olduğu gibi önleyicidir.
Kızılcık idrardaki kalsiyum tuzlarını iyonize ederek böbrek taşı oluşumu riskini de azaltır. Bağışıklık fonksiyonlarını korumak ve kanseri önlemek için önemli bir kaynaktır. Ayrıca yağlı gıdaların sindirilmesinde mide ve bağırsaklara binen yükü hafifletmektedir.
Bazı erken labaratuvar çalışmaları kızılcığın diş ve diş eti iltihaplarını önlemeye yardımcı olduğunu, kalp krizlerine karşı koruyucu olduğunu söylemektedir. Kızılcık yanıklar, yaralar ve sedef hastalığı gibi pek çok cilt sorununda etkilidir.
Kızılcığın faydalarından yararlanmak için kızılcık suyu, taze ya da kurutulmuş meyve tüketilebileceği gibi derin dondurucuda da saklama yoluna gidilebilir. Yıl boyunca taze kızılcık bulunması mümkün olmamaktadır.
Kızılcık antibiyotik tedavisi sırasında, ağır kabızlıklarda ve şeker hastalığında dikkatle kullanılmalıdır. Kızılcığın bilinen bir yan etkisi yoktur.
Diğer bitki ve ilaçlarla etkileşimi bilinmemekle birlikte vajinal mantar eğilimi olan kadınlarda mantarların artmasına neden olabilir.
Kızılcık Meyvesinin Faydaları Yararları
Uyku problemi olanlar ve böbreğinde taş olanlar mutlaka denemeli..
Uzmanlar kızılcık meyvesinin yaprağı, ağacının kökü, gövdesi ve kabuğuyla adeta bir şifa kaynağı olduğunu, kızılcık meyvesinin yaşam kalitesini yükselttiğini ve uyku problemi yaşayanlara iyi geldiğini vurguladı.
Hava karardıktan sonra beyinde salgılanan melatonin adlı hormonun yaşam ritmini arttırdığına dikkat çeken uzmanlar bu hormon eksikliğini yaşayan kişilerin melatonin ilaç takviyesi yapabileceğini kaydetti. İşte uzmanların dilinden kızılcık meyvesinin faydaları:
"Melatonin ilaçlarının bir çoğu kızılcıktan yapılır. Uyku sorunları olan kişiler gece yatmadan önce bir bardak kızılcık suyu içmelidir. Kan pıhtılaşmasını düzenler. Kızılcık kabuğu ateş düşürücü ve güçlü bir ishal kesicidir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonu geçiren bayanların bu sorununa yardımcı olur. İdrardaki asit miktarını arttırır, böbrek taşlarının tedavisinde kullanılır. İdrardaki ağır kokuları da giderir."
Kızılcık'ın Faydaları Yararları
Kızılcık: 5-6 metre yüksekliğinde, çalı şeklinde sarı çiçekli bir ağaç olan kızılcık ağacının kırmızı renkli ve oval meyvesi C vitamini açısından çok zengindir.
Kızılcığın Faydaları: Mideye kuvvet verir. Vücut direncini arttırır. Bağırsak yaralarına iyi gelir. Gazı önler. Ağız yaralarını giderir. Mikrop öldürücüdür. İltihaplanmayı önler ve alerjileri azaltır. Ateş düşürücü etkisi ile özellikle menopozda faydalıdır. Kanın pıhtılaşmasını sağlar. Böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Kızılcık ağacının kabukları ishali kesmeye yardımcı olurken, meyveleri ise ishal yapıcıdır.
Kızılcık nasıl kullanılır? Kızılcığın kabukları ve meyvesi kullanılır. Yaprağı ezilip yaraya sürülürse iyileşmesine yardımcı olur. Meyvelerinde kızılcık reçeli, hoşafı ve kompostoso yapılır. Kızılcık suyu uykusuzluğa iyi gelir. Kızılcık şurubu vücuda kuvvet verir. Kızılcık ağacının kabukları kaynatılarak etkili bir ateş düşürücü elde edilir. Ayrıca, Kabukları toz haline getirilip yaraların üzerine mikrop öldürücü olarak serpilebilir.
Kızılcıktaki C vitamininin portakalın iki katı olduğu ve bu nedenle kızılcığın hücreleri kansere karşı koruduğu tespit edildi.
Prof. Dr. Ercişli, ''dünyanın hiçbir yerinde Türkiye'deki gibi geniş bir kızılcık popülasyonu yok” dedi.
Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Ercişli, yaptığı açıklamada, kızılcıkla ilgili Çukurova Üniversitesi, Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü ve Atatürk Üniversitesinin ortak bir araştırma yürüttüğünü, bu çalışma sonunda kızılcık meyvesinin antioksidan özelliğinin çok yüksek olduğunun tespit edildiğini söyledi.
Ercişli, şöyle konuştu:
''Kansere karşı antioksidan özelliği, koruyucu özellik demek. Hücreleri kansere karşı koruyor. Bizim çalışmamız bunu kanıtladı. Yalnız kızılcık tipleri arasında bariz fark çıktı. Çok koyu renkte olan kızılcıkların antioksidan içeriği daha yüksek olarak tespit edildi. Kızılcığın ortalama C vitamini 100-120 miligram civarında. Bu portakalın ortalama iki katı olarak kabul ediliyor. Portakalda biz bunu ortalama 50-60 miligram olarak tespit ediyoruz. C vitamini yönünden oldukça yüksek. Antioksidan özelliği de C vitamininden kaynaklanıyor.''
Araştırmanın, Avrupa'da prestijli gıda dergilerinden birinde yayımlandığını anlatan Ercişli, ''Kızılcıkta Türkiye, özel bir konuma sahip. Dünyanın hiçbir yerinde Türkiye'deki gibi geniş bir kızılcık popülasyonu yok'' dedi.
''GENETİK KAYNAKLARI MALATYA'DA''
Kızılcık genetik kaynaklarının da Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsünde bulunduğuna dikkati çeken Ercişli, şunları kaydetti:
''Dünyada ikinci kızılcık genetik kaynakları bir tek Ukrayna Yalta'da var. Başka yerde yok. Ukrayna'daki türler de açık renkli kalıyor. Diğer ülkelerde kızılcık türü yok. Malatya'da 60'ın üzerinde tip var. Çeşit demiyoruz. Daha tescil edilmedi. Biz, çalışmamızda 30 tanesini kullandık.''
Kızılcık son zamanlarda kanserle savaşmada en etkili gıda olarak karşımıza çıkmaktadır. Kuru ya da taze olarak tüketebileceğiniz kızılcık sağlığımız için en yararlı besinlerden birisidir. Şeker içermesine rağmen kızılcık diyabet hastalarının öğünlerine eklenebilecek en faydalı meyvedir.
Kanserle savaşmada en etkili besin domates olarak bilinir; fakat kızılcık da bu listede üst sıralarda yer almaktadır.
Kızılcık Meyvesinin Faydaları
1-Kızılcık, kanser hücrelerinin büyümesini engelleyen antioksidan özellik taşır.
2-Kızılcık suyu mide kanserine neden olan pylori bakterilerini yok eder.
3-Kızılcık suyundaki esanslar göğüs kanserini engeller.
4-Kızılcık ayrıca kolesterole ve kalp rahatsızlıklarına iyi gelir.
5-Diş ve diş eti ilgili rahatsızlıkların ortaya çıkmasını önler.
Kızılcık neye iyi gelir?
Kızılcık sistitin önlenmesini sağlar. Kızılcık suyunda bulunan proantosiyadin adlı madde, mesane duvarına yapışan zararlı bakterileri durdurarak, idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltır. Oldukça yüksek oranda C vitamini içeren kızılcık suyunu, tatlı olmadığından şekersiz içmek zordur. Eklenen şekerle beraber, içerdiği şeker seviyesi diğer meyve sularıyla aynı seviyeye gelir.
Kırklareli Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü ve Gıda Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Sadık Uçar, yaptığı açıklamada, kızılcıktaki c vitaminin portakalın iki katı olduğunu söyledi.
Kızılcığın antioksidan içeriğinin portakala oranla daha yüksek olduğunu anlatan Uçar, "Kızılcığın ortalama C vitamini 100-120 miligram civarında. Portakalda ise ortalama 50-60 miligram civarında. Kızılcığın C vitamini oldukça yüksek. Antioksidan özelliği de C vitamininden kaynaklanıyor" dedi.
Kızılcığın vücut direncini artırarak, vücuttaki iltihaplanmayı önleyen, alerjileri azaltan, kan damarlarını güçlendirme özelliğine sahip olduğuna işaret eden Uçar, şöyle devam etti:
"Kızılcık ateşli hastalıklarda ve menopozdaki ateş basmalarında rahatlatıcı bir özelliği var. Beynimizdeki epifiz bezi, hava karardıktan sonra
melatonin adı verilen bir hormon salgılar. Yaşam ritmimizi ve uykumuzu bu hormona borçluyuz. Birçok bilim insanı melatonini en önemli antioksidan olarak tanımlarlar. Melatonin takviyesi günümüzdeki temel anti aging tedavilerinden birisi olmuştur. Bu hormonun doktor kontrolünde kullanımı, bağışıklık sistemini ve yaşam kalitesini etkili bir şekilde yükseltir. Melatonin ilaçlarının birçoğu kızılcıktan yapılır. Uyku sorunu yaşayanlara gece yatmadan önce bir bardak kızılcık suyu içmelerini tavsiye ederim. Kızılcık kabuğu aynı zamanda ateş düşürücü ve güçlü bir ishal kesicidir."
Kışın soğuk günlerinde gribe karşı kesinlikle antibiyotik özelliği taşıyan,soğuktan içimiziısıtan bu reçeteyi uygulamanızı öneririm.
Kızılcıktan elde edilen ekşi tarhana ya da kızılcık tarhanası, Ege bölgesinin iç kesimlerinde özellikle soğuk algınlığı ve grip vakalarına karşı başvurulan gıdaların başında geliyor.
Uşak''ta yaklaşık 30 yıldır tarhana üreten Mustafa Yeldanlı (74), AA muhabirine yaptığı açıklamada, her yıl yaklaşık 1 ton kızılcık tarhanası ürettiğini, bu tarhananın Ege bölgesi dışında da yaygınlaştırılması için çalıştığını belirtti.
Yeldanlı, şöyle konuştu:
''''Yaz aylarında doğada kendiliğinden yetişen kızılcık bitkisinin meyveleri toplandıktan sonra kaynatılıyor. Çekirdekleri ayrılan meyvenin posası ile un karıştırılarak 5 gün kadar bekletiliyor. Kurumaya alınan tarhana sonra makinelerle ufalanıyor ve pişirmeye hazır hale geliyor. Kızılcık tarhanasının özelikle grip ve soğuk algınlığının tedavisinde birebir etkili olduğu biliniyor. Astım hastaları için de faydalı.''''
Yeldanlı, fast food (hazır yemek) tarzı beslenmenin sağlığa zararlarının uzmanlarca birçok kez dile getirildiğini, tarhana çorbasının sağlıklı beslenme programlarının vazgeçilmez ürünü olması gerektiğini belirtti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, iş adamı merhum Sakıp Sabancı''nın tarhana çorbasını tattırdığı isimlerden bazıları olduğunu kaydeden Yeldanlı, şunları söyledi:
''''Tarhanayı kim yaparsa yapsın çok değerli bir gıda olduğu kesin. Bin yıllık bu mucize besini tanıtmak için elimden geleni yapıyorum. Özellikle sağlıklı nesiller için çocukların tarhana içmesi gerektiğini söylüyorum. Anneler özellikle kış aylarında çocuklarına her gün mutlaka tarhana çorbası içirsin. Çocuklarının bağışıklık sisteminin güçlendiğini görecekler.''''
Yeldanlı, uzman hekimlerin ve bilim adamlarının da protein, kalsiyum, demir, A, B1 ve B2 vitaminleri içerdiği için tarhana çorbasının sinir sistemine, baş ve mide ağrılarına iyi geldiğini belirttiklerini ifade etti.
1 kg kızılcığı ayıklayıp yıkayın sularının süzülmesi için kevgirde bekletin,daha sonra bir tas içine
alın, üzerini mutfak bezi ile kapatın.1-2gün olgunlaşmasını bekleyin.
Olgunlaşma demek;kızılcıkların yumşaması,ezilmesi demektir.
1-2 gün sonunda kızılcıkları büyükçe bir tencereye alın. üzerine iki yemek kaşığıiri tuz atıp,1-2su bardağı su ilavesi ile püre oluncaya kadar pişirin.
İçine ilave edeceğiniz unun ölçüsü yok,aldığı kadar olacak.Yaklaşık yarımkilo kadar unun ortasını
havuz şeklinde açın, yaklaşık iki kepçe kaynar haldeki kızılcık püresinden dökerek yedirmeye çalışın.Tepsiniz büyük olmalı zira bu işlemi malzeme bitinceye kadar tekrarlayacaksınız.
Kaşık ile unu yedirmeye çalıştığımız tarhanamız artık ılık hale gelmiştir.Bu aşamada el ile yoğurmaya devam ediyoruz.Elimize yapışmayacak kadar sertlikte hamur elde edeceğiz.Daha sonra yukarıda gördüğünüz gibi temiz bir çarşaf üzerine küçük parçalar halinde koparıp hamurlarımızı kurumaya bırakacağız.
Kesinlikle güneş görmeyen bir yerde bu işlemi gerçekleştirelim güneş tarhanamızın rengini almasın havadar olan bir yer yeterlidir.
Tarhananın kuruması tahmininizden çabuk olacaktır.Ön yüzü kuruyan hamurlarıters çevirin ki arka yüzleride kurusun.
Kızılcık tarhanasının hamuru diğer tarhanalar gibi çok kurutulmamalı,içinde bıraktığımız kızılcık çekirdekleri un haline getirmemizde faydalı olacaktır.
Artık son aşamaya geldik, elimiz ile ovarak kırıntı haline getirdiğimiz tarhanayı,başka bir çarşaf üzerine elekten geçirebiliriz.
Toz haline gelmiş kızılcık tarhanamız hazırdır,yine havadar bir yerde ara sıra karıştırmak üzere kurumaya bırakalım.Bez torbada saklamak uygun olacaktır..
