Bir zamanlar, balkonlarımızın baş tacı olan küpe çiçekleri zamanla yetiştirilmemeye başladı. Geleneksel olan küpelere biraz emek verildiği taktirde karşılığını fazlasıyla vermektedir.
Küpe çiçeklerinin üretilmesi ile ilgili genel bilgileri vermeye çalışacağım.
Fam: Onograceae
Cins: Fuchsia L.
Küpe çiçeklerinin tropik Afrika’da doğal olarak yetişen 100 türü vardır. Genellikle çalı bazende küçük ağaç büyüklüğünde olurlar. Bunlardan en çok Fuchsia X hybrida’nıın saksı çiçeği olarak üretimi yapılır.
Küpe çiçekleri terminal çeliklerle üretilir. Anaç bitkilerden fazla çelik alabilmek için sürekli kısa gün şartlarında ve 15o C sıcaklıkta tutulur.
Çelikler serada köklendirme ortamına dikilir. Ortamın ısıtılması köklendirmeyi çabuklaştırır. 15o C gece sıcaklığında sislemeyle 10-14 günde köklenir. Bütün yıl yetiştiriciliğe uygun olduğu için çelikler istenilen zamanda alınır.
Köklenen çelikler 12 cm. lik saksılara dikilir. Ortamın gözenekli ve iyi geçirgen olması gerekir. Saksılanmış fideler 17o C gece sıcaklığında bir süre kısa gün şartlarında büyütülür. Sürgünler 6-7 boğum olduklarında 4 boğum üzerinden uçları alınır. Yan sürgünlerin gelişmesi teşvik edilmiş olur.
Uç alındıktan 4 hafta sonra çiçek tomurcuğu oluşumunu teşvik etmek için gene 17o C gece sıcaklığında yastıklara uzun gün koşulu uygulanır. Uzun gün bitkilere 21 gün süre ile 4 saat ilave aydınlatma ile sağlanır. Fazla uzun gün uygulama bitkilerin uzun ve tepelerinin ağır olmasına neden olur. Bu nedenle 21 gün sonunda çiçek açıncaya kadar tekrar kısa gün şartları uygulanır. İlk uzun gün uygulamasından sonra bitkiler takriben 50 gün içinde çiçekler açarlar. Büyüme ve gelişme için en uygun gece sıcaklığı 15-18o C dir.
Küpelere bütün yıl çiçek açtırılabilir. Fakat en iyi ilkbahar ve yazın çiçek açarlar.
En yaygın zaralıları; beyaz sinek, trips ve afitlerdir.
bizimbahce.net
Yetiştirme
Küpe çiçeği kuytu ve nisbeten gölge yerlerden hoşlanır. Suyu sever. Fide ekildiği zaman ince çubuklardan destek yapılırsa biçimli büyür. Askılı saksılara da dikilebilir. Bu durumda pek zarif bir şekilde sarkacak ve destek istemiyecektir. Havalar soğumaya başlayınca içeri alınır. Camekanlı bir balkon, bitkinin kışı sağlıkla geçirmesine yetecektir. Kış sonuna doğru bitki derince budanır ve saksı değiştirilir. Çelikleri ayrı saksılara dikilerek yeni bitkiler elde edilebilir.
İklim İstekleri
Kış aylarında genç bitkiler optimum10-14 C sıcaklığa, yaşlı bitkiler ise 4-7C’lik sıcaklığa gereksinim duyarlar.Yüksek orantılı nem ister ve yarı gölge yerleri sever. Doğrudan güneş ışığı altında bırakıldığında yaprak ve çiçek dökülmeleri olur.
Toprak İsteği
John Innes saksı kompostu No.3’te iyi gelişir. Boynuz ve tırnak unu ile kalsiyum fosfat ve potasyum sülfat oranları 3 kat artırılırsa bu karışım bitkiye verilmesi için uygun halde bir toprak karışımı olur.
Ayrıca, hacim olarak 2 kısım tınlı toprak, 1 kısım yaprak çürüntüsü, ahır gübresi ve kumun karışımıyla elde edilen harç da kullanılabilir.
Üretim Tekniği
Üretimi tohum ve çelikler yapılır. Tohumlar Mart veya Nisan ayında ekilerek 16C’de çimlendirilir. Başlıca üretim şekli çeliklerdir. Çelikler üzerinde çiçek bulunmayan uç sürgünlerinden 7.5-10 cm uzunluğunda olmak üzere Mart ayında yapılır. Alınan çelikler hacim olarak eşit miktarlarda turba ve kum karışımında köklendirilir. Ortam sıcaklığı 16C dolaylarında tutulursa, çelikler 10-15 günde köklenirler.
Küpe çiçekleri terminal çeliklerle üretilir. Anaç bitkilerden fazla çelik alabilmek için sürekli kısa gün şartlarında ve 15o C sıcaklıkta tutulur.
Çelikler serada köklendirme ortamına dikilir. Ortamın ısıtılması köklendirmeyi çabuklaştırır. 15o C gece sıcaklığında sislemeyle 10-14 günde köklenir. Bütün yıl yetiştiriciliğe uygun olduğu için çelikler istenilen zamanda alınır.
Köklenen çelikler 12 cm. lik saksılara dikilir. Ortamın gözenekli ve iyi geçirgen olması gerekir. Saksılanmış fideler 17o C gece sıcaklığında bir süre kısa gün şartlarında büyütülür. Sürgünler 6-7 boğum olduklarında 4 boğum üzerinden uçları alınır. Yan sürgünlerin gelişmesi teşvik edilmiş olur.
Uç alındıktan 4 hafta sonra çiçek tomurcuğu oluşumunu teşvik etmek için gene 17o C gece sıcaklığında yastıklara uzun gün koşulu uygulanır. Uzun gün bitkilere 21 gün süre ile 4 saat ilave aydınlatma ile sağlanır. Fazla uzun gün uygulama bitkilerin uzun ve tepelerinin ağır olmasına neden olur. Bu nedenle 21 gün sonunda çiçek açıncaya kadar tekrar kısa gün şartları uygulanır. İlk uzun gün uygulamasından sonra bitkiler takriben 50 gün içinde çiçekler açarlar. Büyüme ve gelişme için en uygun gece sıcaklığı 15-18o C dir.
Gübreleme
Her yıl Şubat-Mart aylarında saksı değiştirme yapılır. Nisan-Ağustos ayları arası haftada bir kez 2-3 g/1 kompoze gübre verilir. Yüksek orantılı nemin yanı sıra ilkbahar ve yaz aylarında bol miktarda suya gereksinim gösterir.
Sulama
Özellikle sıcak günlerde yapraklara su püskürtülmelidir. Saksı toprağı gereğinden çok nemli tutulursa tomurcuklarda dökülmeler görülür. Dinlenme dönemi olan Eylül-Şubat ayları arası verilen su miktarı azaltılmalı, ancak toprak hiçbir zaman tümüyle kuru bırakılmamalıdır.
Budama
Çok fazla boylanmış bitkiler Şubat ayında kuvvetlice budanırlar. Genç bitkilerde ise, dallanmayı teşvik etmek için yine Şubat ayında uç alma yapılır.
Hastalık ve Zararlılarla Mücadele
Önemli hastalıkları Virüs, Kök Çürüklüğü, Solgunluk, Pas ve Kurşuni Küf; zararlıları ise Nematodlar, Kırmızı Örümcekler, Thripsler, Yaprak Bitleri, Beyaz Sinek ve Unlu Bitler’dir.
Çimdikleme: Uzun dalların uçlarını çimdiklemek yan dalların gelişmesini sağlayarak bitkinin daha hacimli ve daha çok çiçekli olmasını sağlar. Eskimiş çiçekleri de kopartın, çünkü çiçeklenmeyi azaltırlar.
